Catullus 14b – latine

☜14

14b English • Latine

15☞

siqui forte mearum ineptiarum
     lectores eritis manusque vestras
non horrebitis admovere nobis,
     *    *    *    *

Catullus 14 – latine

☜13

14 English • Latine

14b☞

ni te plus oculis meis amarem,
     iocundissime Calve, munere isto
odissem te odio Vatiniano:
     nam quid feci ego quidve sum locutus,
cur me tot male perderes poetis?                          5
     isti di mala multa dent clienti,
qui tantum tibi misit inpiorum. 
     quod si, ut suspicor, hoc novum ac repertum
munus dat tibi Sulla litterator,
     non est mi male, sed bene ac beate,                10
quod non dispereunt tui labores.
     di magni, horribiliem et sacrum libellum
quem tu scilicet ad tuum Catullum
     misti, continuo ut die periret,
Saturnalibus, optimo dierum!                                15
     non non hoc tibi, salse, sic abibit:
nam, si luxerit, ad librariorum
     curram scrinia, Caesios, Aquinos,
Suffenum, omnia colligam venena,
     ac te his suppliciis remunerabor.                     20
vos hinc interea (valete) abite
     illuc, unde malum pedem attulistis,
saecli incommoda, pessimi poetae.

Catullus 13 – latine

☜12

13 English • Latine

14☞

cenabis bene, mi Fabulle, apud me
     paucis, si tibi di favent, diebus,
si tecum attuleris bonam atque magnam
     cenam, non sine candida puella
et vino et sale et omnibus cachinnis.                5
     haec si, inquam, attuleris, venuste noster,
cenabis bene: nam tui Catulli
     plenus sacculus est aranearum.
sed contra accipies meros amores
     seu quid suavius elegantiusve est:                10
nam unguentum dabo, quod meae puellae
     donarunt Veneres Cupidinesque,
quod tu cum olfacies, deos rogabis,
     totum ut te faciant, Fabulle, nasum.

Vocaubula
accipiō, -ere, -cēpī, -ceptum – capēsere, adsumere
amor, amōris – m – sententia fortior quam caritas aut amicitia
apud – praep + acc – in alicuius casa, coram
aranea, -ae – f – animal, simile insecto, quod telas texit et octo crura habet
atque – coni – et
afferō, -re, attulī, allātum – apportare
bene – adv – bono modo factum

bonus, -a, -um – adi – quod est fas aut utile

cachinnus, -ī – m – risus
candidus, -a, -um – adi – album clarum, fortasse etiam fulgens
Catullus, -ī – m – poeta ipse
cēnō (1) – cēnam sumere
cēna, -ae – f – cibus sumendum vespere
contrā – adv – vice, aliter

cum – coni – quando, quoniam, quamquam

cum – praep + abl – quod attendat, quod in manu est

Cupīdo, -dinis – f – filius Veneris, deus amoris
dō, dare, dedī, datum – dōnāre
deus, -ī – m – immortalis, caeles
diēs, -ēī – m/f – cum sol lucet, viginti et quattuor dies
donō (1) – dare
ego – pronōmen – ad persōnam prīmam pertinet
elegāns, -antis – adi – cuius decet, quod est bene recteque factum
et – atque, coniunctiō quae duās sententiās vel eārum partēs iungit
Fabullus, -ī – m – amicus Catulli
faciō, facere, fēcī, factum – agere
faveō, -ēre, favuī, fautum – gratias agere alicui

hic, haec, hoc – pronomen/adiectivum demonstrativum – indicat aliquid prope locūtōrem

inquam – verbum defectivum – loqui

magnus, -a, -um – adi – ingens, non parvum

meus, -a, -um – adi – quod ad me pertinet

merus, -a, -um – adi – non mixtum, non dilutum
nam – coni – enim, quod
nāsus, -ī – m – pars faciei inter os et oculos per quem spiramus

nōn – adv – verbum quod negat verbum temporale aut adiectivum

noster, -tra, -trum – adi – quod ad nos pertinet
olfaciō, -ere, -fēcī, -factum – naso sentire
omnis, -e – adi – cunctus, quidque
paucus, -a, -um – numeri parvi, non multum
plēnus, -a, -um – adi – fartum
puella, -ae – f – iuvenis feminina
-que – coni enclitica – et
quī, quae, quod – pronōmen – pronōmen relātīvus

quis, quid – pronomen interrogativum 

rogō (1) – responsa petere
sacculus, -ī – m – marsupium in quo pecunia teneri solet
sāl, salis – m – condimentum qui saepe iunctus una cum pipere; lepos, urbanitas

sed – coni – coniunctio quae duas res distinuit interstans

seu – coni – aut si,  sive

sī – coni – coniunction quae condiciones dat

sine – praep + abl – quod deest, opponitur prepositio "cum"
suāvis, -e – adi – quod placet, dulce etiam
sum, esse, fuī, futūrus – exstāre

tōtus, -a, -um – adi – integrum, cunctum

tū – pronōmen personale – ad persōnam alteram pertinet

tuus, -a, -um – adi – quod ad te pertinet
unguentum, -ī – n – fragrantia, unctio
ut – coni – coniunctio quae subordinat, exitum vel causam monstrare solet inter alios usus
-ve – coni enclitica – aut, vel
Venus, -neris – f – dea amoris
venustus, -a, -um – adi – quod placet, suave, gratia plenum
vīnum, -ī – n – sucum uvarum confectum fermentatione

Notae

1. mī Fabulle – vocativi casus
2. paucīs… diēbus – mox, ante pauci dies facti erunt
dī – nominativi pluralis forma
favent – verbum casu dativo completur
3. cēnābis… attuleris… – tempus futurum plus vividum
4. nōn sine… – litotes
5. sale – significatur et condimentum et lepos
6. haec – candidam puellam, vinum, salem, omnes cachinnos
venuste noster – iterum vocativi casus
10. seu quid – seu (ali)quid
11. quod = unguentum
12. dōnārunt = dōnāvērunt
13. cum – nota bene hanc esse coniunctionem postpositam
14. tōtum… nāsum – hyperbaton (verba seposita, saepe unum primum alterum ultimum)
tōtum ut… – anastrophe (verba in ordine haud solita—hic adiectivum ante coniuntionem venit)

Contextus
Catullus est inops—nullam pecuniam habet. Sacculus plenus est aranearum, sed Catullus aliquid habet. Quid habet? Puella unguentum optimum Catullo dedit—et dederant Catulli puellae unguentum Veneres et Cupidines. Catullus putat amicum suum id desideraturum esse, itaque mox Catullus cum amico cenare volet. Sed amicus secum ad cenam omne feret: puellam pulchram, vinum, salem ceteraque. Unguento olfacto, Fabullus fieri nasus volet.

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 12 – latine

☜11

12 English • Latine

13☞

Marrucine Asini, manu sinistra
     non belle uteris in ioco atque vino:
tollis lintea neglegentiorum.
     hoc salsum esse putas? fugit te, inepte:
quamvis sordida res et invenusta'st.                 5
     non credis mihi? crede Polioni
fratri, qui tua furta vel talento 
     mutari velit: est enim leporum
disertus puer ac facetiarum.
     quare aut hendecasyllabos trecentos                10
expecta aut mihi linteum remitte,
     quod me non movet aestimatione,
verum'st mnemosynum mei sodalis.
     nam sudaria Saetaba ex Hibereis
miserunt mihi muneri Fabullus                        15
     et Veranius: haec amem necesse'st
ut Veraniolum meum et Fabullum.

Catullus 11 – latine

☜10

11 English • Latine

12☞

Furi et Aureli, comites Catulli,
sive in extremos penetrabit Indos,
     litus ut longe resonante Eoa
          tunditur unda,
sive in Hyrcanos Arabesve molles,                  5
seu Sacas sagittiferosve Parthos,
     sive qua septemgeminus colorat 
          aequora Nilus,
sive trans altas gradietur Alpes,
Caesaris visens monumenta magni,                10
     Gallicum Rhenum, horribile aequor ulti-
          mosque Britannos,
omnia haec, quaecumque feret volutnas
caelitum, temptare simul parati,
     pauca nuntiate meae puellae                        15
          non bona dicta.
cum suis vivat valeatque moechis,
quos simul conplexa tenet trecentos,
     nullum amans vere, sed identidem omnium
          ilia rumpens:                                           20
nec meum respectet, ut ante, amorem,
qui illius culpa cecidit velut prati
     ultimi flos, praeter eunte postquam
          tactus aratro'st.

Catullus 10 – latine

☜9

10 English • Latine

11☞

Varus me meus ad suos amores
     visum duxerat e foro otiosum
scortillum, ut mihi tum repente visum'st,
     non sane inlepidum neque invenustum.
huc ut venimus, incidere nobis                        5
     sermones varii, in quibus, quid esset
iam Bithynia, quo modo se haberet, 
     ecquonam mihi profuisset aere.
respondi id quod erat, nihil neque ipsis
     nec praetoribus esse nec cohorti,                10
cur quisquam caput unctius referret,
     praesertim quibus esset inrumator
praetor, non faciens pili cohortem.
     "At certe tamen, inquiunt, quod illic
natum dicitur esse, conparasti                        15
     ad lecticam homines." ego, ut puellae
unum me facerem beatiorem,
     "Non" inquam "mihi tam fuit maligne,
ut, provincia quod mala incidisset,
     non possem octo homines parare rectos."          20
At mi nullus erat net hic neque illic,
     fractum qui veteris pedem grabati
in collo sibi collocare posset.
     hic illa, ut decuit cinaediorem,
"Quaeso" inquit "mihi, mi Catulle, paulum            25
     istos. commode enim volo ad Sarapim
deferri." "minime" inquii puellae;
     *     *     *     *     *
"Istud quod modo dixeram me habere,
     fugit me ratio: meus sodalis
Cinna'st Gaius, is sibi paravit.                                  30
     Verum, utrum illius an mei, quid ad me?
Vtor tam bene quam mihi pararim.
     sed tu insulsa male ac molestia vivis,
per quam non licet esse negligentem."

Catullus 9 – latine

☜8

9 English • Latine

10☞

Verani, omnibus e meis amicis
     antistans mihi milibus trecentis,
venistine domum ad tuos penates
     fratresque unanimos anumque matrem?
venisti. o mihi nuntii beati!                        5
     visam te incolumem audiamque Hibernum
narrantem loca, facta, nationes, 
     ut mos est tuus, adplicansque collum
iocundum os oculosque suavibor.
     o quantum'st hominium beatiorum,               10
quid me laetius est beatiusve?

Catullus 8 – latine

☜7

8 English • Latine

9☞

miser Catulle, desinas ineptire,
     et quod vides perisse perditum ducas.
fulsere quondam candidi tibi soles,
     cum ventitabas quo puella ducebat
amata nobis quantum amabitur nulla.                        5
     ibi illa multa tum iocosa fiebant,
quae tu volebas nec puella nolebat. 
     Fulsere vere candidi tibi soles.
nunc iam illa non vult: tu quoque, inpotens, noli
     nec quae fugit sectare, nec miser vive,                10
sed obstinata mente perfer, obdura.
     vale, puella. iam Catullus obdurat,
nec te requiret nec rogabit invitam:
     at tu dolebis, cum rogaberis nulla.
scelesta, vae te! quae tibi manet vita!                        15
     quis nunc te abidit? cui videberis bella?
quem nunc amabis? cuius esse  diceris?
     quem basiabis? cui labella mordebis?
at tu, Catulle, destinatus obdura.

Catullus 7 – latine

☜6

7 English • Latine

8☞

quaeris, quot mihi basiationes
     tuae, Lesbia, sint satis superque.
quam magnus numerus Libyssae arenae
     lasarpiciferis iacet Cyrenis,
oraclum Iovis inter aestuosi                        5
     et Bati veteris sacrum sepulcrum,
aut quam sidera multa, cum tacet nox, 
     furtivos hominum vident amores,
tam te basia multa basiare
     vesano satis et super Catullo'st                10
quae nec pernumerare curiosi
     possint nec mala fascinare lingua.

Catullus 6 – latine

☜5

6 English • Latine

7☞

Flavis, delicias tuas Catullo,
     nei sint inlepidae atque inelegantes,
velles dicere, nec tacere posses.
     verum nescioquid febriculosi
scorti diligis: hoc pudet fateri.                        5
     nam te non viduas iacere noctes
nequiquam tacitum cubile clamat 
     Sertis ac Syrio fragrans olivo,
pulvinusque peraeque et hic et ille
     Attritus, tremulique quassa lecti                 10
argutatio inambulatioque.
     nam nil stupra valet, nihil, tacere.
cur? non tam latera ecfututa pandas,
     nei tu quid facias ineptiarum.
quare quidquid habes boni malique                    15
     dic nobis. volo te ac tuos amores
ad caelum lepido vocare versu.

Catullus 5 – latine

☜4

5 English • Latine

6☞

vivamus, mea Lesbia, atque amemus,
     rumoresque senum severiorum
omnes unius aestimemus assis.
     soles occidere et redire possunt:
nobis cum semel occidit brevis lux,                        5
     nox es perpetua una dormienda.
da mi basia mille, deinde centum, 
     dein mille altera, dein secunda centum,
deinde usque altera mille, deinde centum.
     dein, cum milia multa fecerimus,                      10
conturbabimus illa, ne sciamus,
     aut ne quis malus invidere possit,
cum tantum sciet esse basiorum.

Vocaubula

aestimō, -āre, -āvī, -ātum – facere aut dare pretium alicui
aliquis, aliquid – pronōmen – quīdam, sed singularior quam quīdam
alter, -era, -erum – adi – secundum inter duo
amō (1) – aliquem in amōre habēre
as, assis – m – nummus parvī pretiī, 2.5 assēs 1 sēstertium faciunt
atque – coni – et
aut – coni – coniunctiō quae dat alternatīvum inter duās optiōnēs
bāsium, -ī – n – osculum
brevis, -e – adi – quod est longitudine parvum, quod nōn est longus
centum – adi – deciēs decem
conturbō, -āre, -āvī, -ātum – cōnfundere
cum – coni – quandō eōdem munere fungitur rogāndō
deinde – adv – tunc, ab illō locō
dō, dare, dedī, datum – donāre, tradere sine coactū
dormiō, -īre, -īvī, -ītum – nocte quiēscere etiam somniāns
ego – pronōmen – ad persōnam prīmam pertinet

et – coni – atque, coniunctiō quae duās sententiās vel eārum partēs iungit

faciō, -ere, fēcī, factum – agere
ille, illa, illud – adi, pronōmen – indicat aliquid nec prope locūtōrem nec audītor

invideō, -ēre, -vīdī, -vīsum – oculīs fascināre, alicui limīs oculīs aspicere
Lesbia, -ae – f – Clōdia, amasia Catullī

lūx, lūcis – f – quam facit sōl, lūmen
malus, -a, -um – adi – quod nōn est bonum, pravum
meus, -a, -um – adi – quod ad mē pertinet

mīlle, mīlia – adi – deciēs centum
multum, -a, -um – adi – quod nōn est paucum

nē – coni – talī modō subordinantur dēsīderāta negatīva
nōs – pronōmen – ad persōnam prīmam plūrālemque pertinet
nox, noctis – f – pars diēī cui dēest lūx, tempus noctūrnāle
occidō, -ere, -cīdī, -cāsum – vī cadere, morī
omnis, -e – adi – cunctus
perpetuus, -a, -um – adi – sempiternus
possum, posse, potuī – quod per vim prōprium nec per aliōs efficitur
-que – coni enclitica – et
redeō, -īre, -īvī, -itum – regredī
rumor, -ōris – m – fāma
sciō, -īre, -īvī, -ītum – aliquid in mente tenēre, cognōscere
secundus, -a, -um – adi – alterum
semel – adv – singillatim agere nec bis
senex, senis – adi – vetus, fere semper ad hominēs pertinet
sevērus, -a, -um – adi – gravis aut vultū aut animō ipsō
sōl, sōlis – m – stella diūrna quae lūcem dat
sum, esse, fuī, futūrus – exstāre
tantum – adv – adeō, tam multum, valdē
ūnus, -a, -um – adj – aliquid singulum, nec duo nec plūra
usque – adv – continuē, sine intercapēdine

vīvō, ere, vīxī, vīctum – vītam agere, quī nōn est mortuus